αποστροφή

Ένα ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη από το "Ελεγεία και Σάτιρες", που εκδόθηκε το 1927.

ΑΠΟΣΤΡΟΦΗ

Φθονώ την τύχη σας, προνομιούχα

πλάσματα, κούκλες ιαπωνικές.

Κομψά, ρόδινα μέλη πλαστικές

γραμμές, μεταξωτά, διαφανή ρούχα.

Ζωή σας όλη τα ωραία σας μάτια.

Στα χείλη μόνο οι λέξεις των παθών.

Ένα έχετ’ όνειρο: τον αγαθόν

άντρα σας και τα νόμιμα κρεβάτια.

Χορός ημιπαρθένων, δυο δυο,

μ’ αλύγιστο το σώμα, θριαμβευτικά,

επίσημα και τελετουργικά,

πηγαίνετε στο ντάνσιγκ ή στο ωδείο.

Εκεί απειράριθμες παίρνετε πόζες.

Σαν τη σελήνη πριν ρομαντικές,

αύριο παναγίες, όσο προχτές,

ακούοντας τη «Valenzia», σκαμπρόζες.

Ένα διάστημα παίζετε το τέρας

με τα τέσσερα πόδια κολλητά.

Τρέχετε και διαβάζετε μετά

τον οδηγό σας «δια τα μητέρας».

Ω, να μπορούσε έτσι κανείς να θάλλη,

μέγα ρόδο κάποιας ώρας χρυσής,

ή να βυθομετρούσατε και σεις

με μια φουρκέτα τ’ άδειο σας κεφάλι!

Ατίθασα μέλη, διαφανή ρούχα,

γλοιώδη στόματα υποκριτικά,

ανυποψίαστα, μηδενικά

πλάσματα, και γι’ αυτό προνομιούχα

το κάτοπτρο και η μυστηριώδης αδελφότητα

Τα τελευταία χρόνια έχουν γραφτεί πολλά βιβλία για μυστικές εταιρείες και συνομωσίες.

Μια τέτοια μυστηριώδης αδελφότητα περιγράφεται και στο μυθιστόρημα ΧΟΥΑΝΙΤΑ της Πόπης Βερνάρδου (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 2002). Μια αδελφότητα που θα κάνει τα πάντα για να αποκτήσει το μαγικό κάτοπτρο με την κρυμμένη υπόσχεση που έδωσε πριν από χιλιάδες χρόνια ένας θεός.

Παραθέτω ένα απόσπασμα από το κεφάλαιο με τίτλο: Η αδελφότητα του θανάτου.

Η συνάντηση αυτή έγινε τελικά μέσα σε σοβαρή ατμόσφαιρα σε μια τεράστια αίθουσα που βρίσκεται στα κατώτατα υπόγεια ενός μεγαλόπρεπου πύργου έξω από το Παρίσι, ο οποίος χρησιμοποιείται σαν ξενοδοχείο με αρκετά τσουχτερές τιμές. Πολύ λίγοι γνωρίζουν για τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα κάποιες νύχτες σκοτεινές στους διαδαλώδεις, υπόγειους διαδρόμους του. Άλλωστε οι εύποροι τουρίστες, οι οποίοι καταλύουν στις ανακαινισμένες σουίτες, απολαμβάνουν τις ανέσεις και την πολυτέλεια που τους παρέχονται απλόχερα, όσο απλόχερη είν’ εξάλλου και η δική τους αντιπαροχή, και δεν αναζητούν πρόσβαση σε χώρους των οποίων ούτως ή άλλως την ύπαρξη αγνοούν. Έχουν υπάρξει, βέβαια, και κάποια ευαίσθητα άτομα που ένιωσαν μια παράξενη απώθηση γι αυτό το μέρος όταν τους φιλοξένησε, χωρίς, όμως, να μπορούν να δώσουν μια λογική εξήγηση γι αυτή την αίσθησή τους και για τούτο το λόγο οι πιο πολλοί προτίμησαν να την κρατήσουν μυστική, μην αντέχοντας την ειρωνεία και την απορία στο βλέμμα των φίλων ή των συντρόφων τους. Ίσως να ’φταιγε η διακόσμηση, ίσως η βαριά επίπλωση ή κάποιο φάντασμα ενός μακρινού κατόχου του πύργου. Μα δεν είχε νόημα ν’ αναζητούν την εξήγηση σε κάτι παράλογο εξ ορισμού και το καλύτερο που μπόρεσαν να κάνουν ήταν να βρουν ένα πρόσχημα για να συντομέψουν την παραμονή τους στο παγερό εκείνο μέρος.
Η υπόγεια μυστική αίθουσα είχε ορθογώνιο σχήμα, η είσοδος σ’ αυτή γινόταν από μια πόρτα ατσάλινη που ήταν καλυμμένη με παράξενα σύμβολα, ανάμεσα στα οποία δέσποζε ένα πλάσμα με τρία κεφάλια. Για να φτάσει κανείς ως εκεί χρειαζόταν να διασχίσει ένα μακρύ υγρό διάδρομο με πολλές διακλαδώσεις, που οδηγούσε σε κάποια δωμάτια - παγίδες για όσους δε γνώριζαν τα μυστικά του. Η αίθουσα περιβαλλόταν από οκτώ μεγάλες κολώνες, που καθώς ανέβαιναν γίνονταν πιο στενές, ενώ οι τοίχοι ήσαν πολύ χοντροί και καλύπτονταν με ασπίδες, σπαθιά και κεφάλια ζώων.
Τεχνητοί δαυλοί, στερεωμένοι στους τοίχους, ανάμεσα στις κολώνες, προσέδιδαν έναν απόκοσμο φωτισμό στο περιβάλλον, ενώ τόνιζαν μ’ αλλόκοτη ένταση τις σκιές. Όλα ήσαν όπως τα είχε δει ο Πατρίκ στο τελευταίο του όνειρο, εκείνο που τον προσκάλεσε και μέχρι εδώ τον καθοδήγησε, και για πρώτη φορά μπορούσε να διαπιστώσει το ρεαλισμό των ονείρων του, αν και ποτέ δεν αμφέβαλε γι αυτό. Ήξερε ποιους θα αντιμετώπιζε εδώ, μα δε φοβόταν, είχε κατάλληλα προετοιμαστεί όλον ετούτο τον καιρό, ώστε με αδημονία πρόσμενε αυτά που θα συνέβαιναν.
Βάδισε προς ένα μεγάλο ορθογώνιο δρύινο τραπέζι στο βάθος της αίθουσας, όπου ήσαν γύρω του συγκεντρωμένα άτομα με μακριά ράσα και με τα πρόσωπα προστατευμένα απ’ τη σκιά της κουκούλας τους. Αυτός που είχε τον τίτλο του Ύπατου Κυρίαρχου - ο Πατρίκ μπορούσε να τον αναγνωρίσει απ’ τα όνειρά του – ήταν ο μόνος που άφηνε να φανεί το πρόσωπό του, έμοιαζε γύρω στα πενήντα, είχε πυκνά γκρίζα μαλλιά και ξεπλυμένα πράσινα μάτια, ενώ μια ουλή χάραζε το δεξί του καλοξυρισμένο μάγουλο. Κάτω απ’ το ράσο ξεπρόβαλαν τα καλογυαλισμένα, μαύρα, λουστρίνια του, κι ο Πατρίκ σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να δει την αντανάκλασή του σ’ αυτά. Η επιβλητική φιγούρα πήρε τη θέση της στην κεφαλή του τραπεζιού, βουλιάζοντας στη σκαλιστή, πορφυρένια, βελούδινη πολυθρόνα κι έκανε νόημα στους άλλους να καθίσουν.
Ο Πατρίκ είχε μια νευρικότητα καθώς κάθισε στη θέση που του υπέδειξαν, δεξιά από τον Ύπατο Κυρίαρχο, ο οποίος έριξε μια φευγαλέα ματιά στην κλειστή πόρτα, ακούμπησε μπρος του το εβένινο σκήπτρο που κρατούσε, με τη χρυσή λαβή και το λαμπερό ρουμπίνι, και έλαβε το λόγο. Η φωνή του, βαθιά κι απόμακρη, ήχησε στ’ αυτιά του Πατρίκ σαν αντίλαλος από μέρη απαγορευμένα στον άνθρωπο κι ένιωσε δέος στη σκέψη ότι του είχε επιτραπεί να λάβει μέρος σε τούτη την αλλόκοσμη διαδικασία.
“Αδελφοί, ήρθε επιτέλους η ώρα. Μετά από ατέλειωτα χρόνια φαινομενικής απραξίας θα κάνουμε γι άλλη μια φορά ένα αποφασιστικό βήμα για τη διατήρηση του κόσμου και την επίτευξη των στόχων μας. Ο άνθρωπος είναι ο σκοπός και εμείς η παρακαταθήκη του. Η στιγμή απαιτεί δράση. Άλλωστε η προφητεία είναι σαφής, μεταδόθηκε μέσα απ’ τους αιώνες για να μας θυμίζει και να μη μας επιτρέπει να εφησυχάζουμε. Σε κάποιο σημείο λέει: “Στο τέλος του χρόνου ξυπνά στο νερό,” και πράγματι μόλις άρχισε η εποχή του Υδροχόου. Η Χουανίτα βρίσκεται στην Ελλάδα και πλησίασε ήδη τον Ορφέα. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν ξέρει και γι αυτό δε μένει καμιά αμφιβολία ότι και ο Ορφέας αργά ή γρήγορα θα θυμηθεί. Καλούμεθα γι άλλη μια φορά να προασπίσουμε τη συνοχή και την πρόοδο του πολιτισμού. Θα πρέπει να ενεργήσουμε διακριτικά και φυσικά δεν πρέπει να τους σκοτώσουμε αμέσως. Άλλωστε θα ξαναγυρίσουν κάποια στιγμή, ενώ τώρα το κάτοπτρο βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής. Βέβαια, πρέπει να τους παρακολουθούμε στενά και να επαγρυπνούμε, ώστε να μην φτάσουν εκεί χωρίς εμάς. Μα αυτό δε θα είναι δύσκολο. Υπάρχει ο Πατρίκ, ο οποίος, όπως ξέρετε, έχει ετοιμαστεί γι αυτή την αποστολή απ’ τη στιγμή της γέννησής του. Υπάρχει αντίρρηση από κανένα σ’ όλα αυτά;”
Ένας άντρας που καθόταν απέναντι από τον Πατρίκ έστρεψε το βλέμμα του προς τη μεριά του Ύπατου Κυρίαρχου κι άρχισε να λέει με μιαν αργή και βαριά φωνή: “Χρειάζεται πολλή προσοχή σ’ αυτό. Ξέρω ότι ο Πατρίκ είναι πολύ ικανός και του έχω μεγάλη εμπιστοσύνη, αλλά αυτό που θα κάνει εμπεριέχει κινδύνους. Αν συμβεί κάποιο λάθος, αν μας ξεφύγουν, μπορεί να επαναφέρουν τη λειτουργία του κατόπτρου. Και ίσως δεν πρέπει να τους αφήσουμε να φτάσουν ποτέ εκεί· ίσως είναι καλύτερο για όλους μας να πεθάνουν. Όσο το κάτοπτρο είναι κρυμμένο δε βλάπτει κανέναν. Και αν κάποτε επιστρέψουν και ξανασυναντηθούν και ξαναθυμηθούν, μπορούμε…” ανασήκωσε τους ώμους αδιάφορα, “μπορούμε πάλι να τους σκοτώσουμε.”
Ο άντρας έριξε μια βιαστική ματιά στον Πατρίκ, μα εκείνος δεν κατάφερε να διακρίνει τα μάτια, που ήσαν προσεκτικά κρυμμένα πίσω απ’ την αδιαπέραστη κουκούλα. Ύστερα συνέχισε, αν και θα ’λεγε κανείς πως έμοιαζε να μονολογεί: “Θα ήταν θεμιτό να πει κάποιος ότι δεν είναι δυνατόν να βρεθεί πια το κάτοπτρο, όταν συντονισμένες προσπάθειες τόσων αιώνων έχουν αποτύχει. Δεν τον βρήκαμε ποτέ· πώς μπορεί κάποιος να τον βρει τυχαία; Έχουμε εγκαθιδρύσει την εξουσία μας αριστοτεχνικά και τα πάντα είναι με το μέρος μας, όπως ήταν από την αρχή. Ο έλεγχός μας γίνεται ολοένα και πιο απόλυτος, βοηθά σ’ αυτό κι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, και όλα δείχνουν ότι το μέλλον πάλι θα μας ανήκει. Ίσως μια λάθος κίνηση στοιχίσει πολλά στην αδελφότητά μας, ίσως μια μικρή λεπτομέρεια μας βάλει σε κίνδυνο, ίσως δεν πρέπει ν’ αφήσουμε ζωντανούς αυτούς που μπορούν να μας καταστρέψουν. Ξέρω ότι τώρα είναι μια μεγάλη ευκαιρία και μπορεί να μην υπάρξει άλλη. Το έχουμε ετοιμάσει από παλιά αυτό, έχουμε βάλει το μηχανισμό σε λειτουργία πριν από αιώνες, αλλά τότε οι συνθήκες ήσαν διαφορετικές, έχουν πλέον αλλάξει τα πάντα, μπορούμε αν θέλουμε να το ξανασκεφτούμε. Κι ύστερα…” φαινόταν να διστάζει, κοίταξε γύρω του ανήσυχα, έπαιξε αμήχανα με την άκρη του ράσου του, μα τελικά ολοκλήρωσε τη σκέψη του.
“Δε θέλω να με παρεξηγήσετε, θέλω μόνο το καλύτερο για την αδελφότητα, ίσως να ’ναι ψέματα όλ’ αυτά, μα λένε πως αν κοιτάξεις μέσα στον καθρέφτη παύει ετούτος ο κόσμος να έχει σημασία, αλλάζεις ριζικά, σειρήνες σε καλούν σ’ άγνωστα μέρη, οι επιθυμίες σου δεν είναι πια οι ίδιες. Αν κοιτάξουμε μέσα του και μας παρασύρει και μας αναγκάσει να σταματήσουμε το έργο μας; Αν πάψουμε να είμαστε αυτοί που είμαστε; Υπάρχει συμφορά χειρότερη απ’ αυτή;”
Σταύρωσε τα χέρια του κι έσκυψε το κεφάλι περιμένοντας απάντηση. Έδειχνε φοβισμένος, λες κι όσα είχε πει μπορούσαν να εξαπολύσουν τους δαίμονες της κόλασης στο κατόπι του. Ο Πατρίκ κοίταξε ανήσυχος τον Ύπατο Κυρίαρχο και κείνος μίλησε πάλι και τούτη τη φορά η φωνή του ερχόταν από ακόμα πιο μεγάλα βάθη, γεμάτα απόηχους από μέρη αβάσταχτα για τ’ ανθρώπινα μάτια: “Θα πρέπει να καταλάβετε όλοι ότι όσο το κάτοπτρο υπάρχει εκεί έξω, ακόμα κι αν δε βρεθεί ποτέ, δε θα παύει να αντιπροσωπεύει ένα δυνητικό πρόβλημα και να ρίχνει πάνω μας τη σκιά του. Κι ύστερα ποιος μας εξασφαλίζει ότι θα μένει πάντα κρυμμένο; Η παρουσία του και μόνο κάπου, σ’ ένα άγνωστο σημείο τούτου του πλανήτη, κατέστησε αναγκαίο το σχέδιο που εκπονήθηκε πριν δυο χιλιάδες χρόνια περίπου και θα ’ταν ασέβεια και ανοησία να μην προχωρήσουμε τώρα που φτάσαμε στην τελική ευθεία.”
Χάιδεψε με τα μακριά σκελετωμένα του δάχτυλα το ρουμπίνι του σκήπτρου του, οι κόκκινες ανταύγειες αύξησαν την έντασή τους κι ο Ύπατος Κυρίαρχος συνέχισε με αργή, αυστηρή φωνή, καρφώνοντας τα μάτια του στον άντρα που είχε την αναίδεια να διαφωνήσει με την πρότασή του: “Δε νομίζω ότι χρειάζεται να τονίσω ότι η κατοχή του κατόπτρου θ’ αποτελέσει μεγάλη βοήθεια για μας, γιατί θα βρούμε τρόπο να τον χρησιμοποιήσουμε προς το συμφέρον μας και θα τονώσει τη δύναμη και το ηθικό μας. Μπορεί η παρουσία του κι ο αντικατοπτρισμός του να επηρεάζει τους κοινούς ανθρώπους, άλλωστε γι αυτό θα εμποδίσουμε να το αντικρίσουν. Μα πιστεύει κάποιος από σας πως είναι δυνατόν ν’ αλλάξει τους στόχους και τα ιδανικά μας, ν’ αλλοιώσει αυτά για τα οποία αιώνια αγωνιζόμαστε; Εμείς ξέρουμε καλά ποιοι είμαστε και τι θέλουμε και κανένα κάτοπτρο δεν μπορεί να τ’ αλλάξει αυτό. Κι αν επιχειρήσουμε να τους σκοτώσουμε πριν το πάρουμε, θα μπορούσε να πάει κάτι στραβά ή ίσως να προλάβουν να μιλήσουν σε κάποιον. Άλλωστε, για ποιον άλλο λόγο τους αφήναμε να ξαναγυρνούν κάθε φορά εδώ, παρά γιατί προσμέναμε την εποχή που θα θυμόντουσαν και θα έψαχναν για το κάτοπτρο; Σκεφτείτε πως κάποτε οι δικοί μας προσπάθησαν να το αποκτήσουν με την καταστροφή των ιερών της Ελευσίνας, κι όμως, ο τελευταίος ιεροφάντης κατάφερε να τους ξεγελάσει λίγο πριν ξεψυχήσει. Δεν πιστεύετε ότι ήρθε πια η ώρα;”

ένας αιώνας... μια στιγμή

ο καθρέφτης έσπασε

Σε μια στιγμή απροσεξίας, ίσως θυμού, ίσως περιέργειας (δε θυμάμαι) έσπασα τον καθρέφτη. Περνώντας στην άλλη πλευρά δε βρήκα τίποτα, μόνο κενό. Και αποφάσισα να χτίσω πάνω του. Έτσι πέρασα στο επόμενο ιστολόγιο (http://www.spasmenos-kathreftis.blogspot.com/).

(Η εικόνα είναι από τη διεύθυνση: http://www.theneverendingshelf.com/2009/10/beyond-looking-glass-guide-to-survival.html).